Ortodonti bölümü kişinin dış görünüşünü etkileyen diş ve çenenin yanlış pozisyonuna bağlı olarak gelişen rahatsızlıkların tanı ve tedavisi ile ilgilenir. Dişlere ait problemler çoğunlukla çene yapısının dar ya da dişlerin çeneye göre iri olmasına bağlı olarak görülen çapraşık dişler olsa da bazen bu yapısal bozukluğun tam tersi olan aralıklı dişler şeklinde de görülebilir. Ayrıca süt dişlerinin çok erken kaybedilmesine bağlı olarak dişlerin asimetrik konumlanması ya da kalıcı dişlerin eksik olması ortodonti bölümünü ilgilendiren rahatsızlıklar arasındadır. İskelete bağlı ya da farklı bir deyişle çene yapısına ait problemler de ortodonti bölümü tarafından tedavi edilen rahatsızlıklardır. Çene problemleri genellikle alt çenenin, üst çeneye kıyasla önde ya da geride olması üst çenenin, yüze veya alt çeneye göre önde ya da geride olması olarak sıralanabilir. Ortodonti bölümünün ilgilendiği rahatsızlıkların bir kısmı şu şekilde sıralanabilir:
- Dişlerdeki Çapraşıklık: Diş ve çene yapısında var olan boyutsal oransızlıklara bağlı olarak dişlerde görülen çapraşıklıklardır. 2 ile 4 mm. arasındaki çapraşıklıklar hafif, 4 ile 7 mm. arasındakiler orta ve 8 mm. ve üstü çapraşıklıklar şiddetli çapraşıklık olarak tanımlanır. Dişlerdeki çapraşıklığın şiddetine ve çene yapısına bağlı olarak kişiye özel tedavi uygulanır.
- Aralıklı Dişler: Dişlerin küçük olması ya da diş eti liflerinin kalın olmasına bağlı olarak görülen aralıklı diş yapısı çoğunlukla ön dişlerde görülen bir rahatsızlıktır. Diş aralıklarının ortodontik tedavi yöntemleri ile kapatılması, gerektiğinde diş boyutlarının restorasyon uygulaması ile uzatılması ya da estetik dolgu işlemi ile tedavi edilir.
- Dönük Dişler: Rotasyonlu dişler olarak da bilinen dönük dişler, dişlerin sağa ya da sola doğru dönük olmasına bağlı olarak daha fazla yer kaplar ve diş çapraşıklığına yol açar. Diğer dişlerin pozisyonunu da etkileyebilen dönük dişlerin tedavisi de ortodontik yöntemler ile yapılır.
- Gömülü Dişler: Kemik ile yumuşak doku arasında kalan bu dişler zaman içinde diğer dişlere zarar verir. 20 yaş ve köpek dişleri en sık karşılaşılan gömülü dişlerdendir.
- Eksik Dişler: Doğumsal olarak eksik diş varlığında diş kavsi bozulur. Eksik diş bölgesinin diğer dişlerle kapatılması ya da tam diş aralığının açılmasının ardından protez diş uygulaması ile tedavi edilir.
- Orta Hat Uyuşmazlığı: Üst ve alt önde bulunan iki kesici diş arasındaki hattın birbiri ile çakışması gerekir. Bu hattın sağa ya da sola kaymış olması, kapanış bozukluğu olarak tanımlanır ve tedavi edilmesi gerekir.
- Kapanış Bozuklukları: Üst dişlerin fazla uzamasına bağlı olarak gülümseme sırasında üst dişlerin fazla, alt dişlerin ise az ya da hiç gözükmemesi durumu örtülü kapanış olarak tanımlanır. Çapraz kapanış ya da ters kapanış, ağız kapatıldığında çenenin kaymasına bağlı olarak dişlerin birbiri üzerine çapraz olarak basmasıdır. Bir diğer kapanış bozukluğu olan ön ve arka açık kapanış ise ön ya da arka dişlerin birbiri üzerine temas etmemesi olarak tanımlanır.
- Çene Darlığı: Üst ya da alt çenenin diğerine oranla daha dar olması durumunda arka dişlerin çapraz kapanışa yol açmasıdır.
- İleri Çene: Üst ya da alt çenenin diğerine göre daha önde olması olarak tanımlanan ileri çene, yeme ve konuşma bozukluklarına yol açabilen ortodontik bir rahatsızlıktır.